‘Terra Incognita’, uit: ‘Tweeënvijftig vergezichten op de Euromast.’ (1)

‘Hoor! Het Ritme van de Stad. Geluid van regen op een dak, in de verte verkeer, fijnstof dat neerdaalt op kozijnen. Ik heb je lang niet gezien, veertig jaar? Nu we beiden oud zijn, aan het begin van het einde van onze dagen, spreken we elkander weer. Inderdaad.’

Dit verhaal begint met het geluid van natte, ronde stenen – keien – die donkerblauw blinken in een straat, die nu, na al die jaren, kleiner lijkt dan ze ooit is geweest. Het patroon van deze straten, het plattegrond, de naamgeving is als een stad die een universum onthult, geen geklets.

Laten we doen wat een stadsbewoner betaamt… wandelen, flaneren, opgaan in de massa. Voor een moment, zelfs nu. Ik kijk naar de man die naast me verschijnt en me groet uit een ver verleden, dat nimmer is verdwenen. Je bent hier. Dit is hier. Eender als ik, zij het anders, zodat er verschil te maken is.

In het anders en het eender zijn en elkaar toch toegenegen op een vertrouwde wijze, ook al lijkt ze vreemd en van ver. Ik ken en herken je naam. Waardoor we bestaan, zelfs als de wereld daar voor even of altijd geen weet van heeft. Waarom zou ze ook.

Het verhaal van de wereld vind men terug in archieven, in nieuwsberichten, in heel oude krantenknipsels of kaartenbakken. Buiten haar domein is alles literatuur, of kunst, de architectuur of de mechanica van droom en werkelijkheid, rijp voor de sloop. Omdat aan alles een einde komt, ook aan ons. Wij die dit verhaal leven, soms wanhopig, soms sereen, vaak verlangend naar iets anders dan dit moment. Maar nu, al is het voor even, spreken we elkaar, wederom, al is het voor het allerlaatst.

Hij ziet mij staan op de hoek van de straat en zwaait. Roept mijn naam. Ik glimlach. Zie en herken zijn gezicht, net als het mijne ouder geworden en toch hetzelfde gebleven. Welke richting zullen we oplopen? Nu alle winkels en horeca gesloten zijn maakt dat niks uit. Iedere richting is goed.

Vanaf de hoek Oppert en Meent kiezen we als richting de Coolsingel. Eerst over de brug bij de Delftsevaart. Waar meer dan zestig jaar geleden aan de linkerkant een patatkraam stond en aan de rechterkant een pissoir van steen deel uitmaakt van de opbouw van de hydraulische brug. Nu dichtgemetseld. Over die brug: het Haagseveer, het Stadstimmerhuis, het Hoofdbureau van Politie met destijds op de hoek het Bureau Gevonden Voorwerpen. Vaak geweest. Nu ook dichtgemetseld. ‘Of ik nu iets ga vertellen over die plek? Misschien later.’

De Meent, richting het Roodezand. Plekken met jeugdherinneringen. Plaatsen die in een latere tijd van leven een veel vagere rol spelen, als achtergrond of decor. Op de hoek van de Meent en de Coolsingel slaan we links af en lopen rustig in de richting van het Beursplein. Slaan opnieuw linksaf om richting Hoogstraat te gaan. Rodezand, Westewagenstraat, Delftsevaart, Grote Kerkplein, Vlasmarkt, Steigergracht en het Hang. Grote markt en Binnenrotte. Botersloot, Pannenkoekstraat, Lombardkade, tot aan de Mariniersweg en de Goudsesingel.

Verder dan dat was ‘Terra Incognita’. Even pauze. Tussen de St. Jacobsplaats, de Grote markt, de Kolk, Verlengde Nieuwstraat en de Blaak niets dan zandvlaktes.

Mijn geheugen is een labyrint dat ik kriskras kan bewonen, tot leven brengen, het mijne maken, zolang ik (nog) leef… als ik wil dat dit verhaal tot leven komt moet ik nu schrijven. Er is niet veel tijd meer. Tien, twintig jaar? Misschien minder. Waarom schrijven nu? Omdat mijn hele leven heeft gewacht op dit moment? Het moment waarop ik dit ijzersterke geheugen wakker schud? Waarschijnlijk. Waarom heb ik anders een herinneringsvermogen als een olifant, en de kwaliteiten van een schrijver, dichter, laatbloeier?

Het eerste karakter dat ik ontmoet ben ikzelf, mijn eigen personage, maar wie ben ik dan echt als wat zich bewust is van dit verhaal, deze ruimte, dit labyrint, iets of iemand anders is?

Terra Incognita is een term uit de cartografie die gebruikt wordt voor “onbekend gebied” dat nog niet in kaart gebracht of gedocumenteerd is. Een legende verhaalt dat cartografen dergelijke regionen aanduidden met “Hier zijn draken” (Latijn: “Hic sunt dracones”) of “hier zijn leeuwen” (Latijn:”Hic sunt leones”). Ook al beweerden cartografen dat fantastische beesten (zoals grote serpenten) bestonden in afgelegen hoeken van de wereld, slechts één overgebleven kaart bevat daadwerkelijk de aantekening “Hier zijn draken”. Terra incognita kan ook refereren aan het denkbeeldige continent Terra Australis.

Onderzoekers gebruiken de term in metaforische zin voor elk onverkend object of onderzoeksgebied.

Des te dichter ik met mijn oude vriend bij het metrostation kom des te duidelijker wordt dat wij voorlopig afscheid moeten nemen. Ik heb later op de middag nog een afspraak, en hij?

Ik zeg tegen hem dat ik begrijp dat hij een fantoom is en dat hij mij daar niets over te zeggen heeft. Behalve dan dat als hij hier nog iets uit te werken heeft hij een keuze moet maken. Zijn vleugels inleveren, of terugkeren naar de plek waar hij vandaan komt.

‘Terra Incognita’, from: “Fifty-two vistas of the Euromast.” (1)

‘Hear! The Rhythm of the City. Sound of rain on a roof, distant traffic, fine dust settling on window frames. I haven’t seen you for a long time, forty years? Now that we are both old, at the beginning of the end of our days, we talk to each other again. Indeed.‘

This story begins with the sound of wet, round stones – pebbles – gleaming dark blue in a street that now, after all these years, looks smaller than it ever has been. The pattern of these streets, the map, the naming is like a city who reveals a universe, no small talk.

Let’s do as befits a city dweller… walk, stroll, blend in with the crowd. For a moment, even now. I look at the man who appears next to me and greets me from a distant past that has never disappeared. You are here. This is right here. Just like me, albeit different, so that a difference can be made.

In being different and the same and fond of each other in a familiar way, even though it seems strange and from afar. I know and recognize your name. Because of which we exist, even if the world has no knowledge of it for a while or always. Why should she?

The story of the world can be found in archives, in news reports, in very old newspaper clippings or card files. Beyond its domain, everything literature, or art, the architecture or the mechanics of dream and reality, is ripe for demolition. Because everything comes to an end, including us. We who live this story, sometimes desperate, sometimes serene, often longing for something other than this moment. But now, even if it is for a while, we talk to each other, again, even if it is for the very last time.

He sees me standing on the corner of the street and waves. Calls my name. I smile. See and recognize his face, aged like mine and yet remained the same. Which direction will we walk? Now that all shops and catering are closed, that makes no difference. Any direction is good.

From the corner of Oppert and Meent, we choose the direction of the Coolsingel. First over the bridge at the Delftsevaart. Where more than sixty years ago there was a chip shop on the left and a stone pissoir on the right is part of the construction of the hydraulic bridge. Now bricked up. Across that bridge: the Haagseveer, the Stadstimmerhuis, the Police Headquarters with the Found Objects Office on that corner at the time. Often been. Now also bricked up. “Whether I am going to tell you something about that place? Maybe later.”

De Meent, towards the Roodezand. Places with childhood memories. Places that play a much more vague role in a later period of life, as background or decor. At the corner of the Meent and the Coolsingel we turn left and walk quietly in the direction of the Beursplein. Turn left again to go towards Hoogstraat. Rodezand, Westewagenstraat, Delftsevaart, Grote Kerkplein, Vlasmarkt, Steigergracht and the Hang. Grote Markt and Binnenrotte. Botersloot, Pannenkoekstraat, Lombardkade, up to Mariniersweg and Goudsesingel.

Beyond that was “Terra Incognita”. Short break. Between the St. Jacobsplaats, the Grote Markt, the Kolk, Verlengde Nieuwstraat and the Blaak nothing but sandy plains.

My memory is a labyrinth that I can inhabit criss-cross, bring it to life, make it mine, as long as I am (still) alive… if I want this story to come to life I must write now. Time is running out. Ten, twenty years? Maybe less. Why write now? Because my whole life has been waiting for this moment? The moment when I awaken these ironclad recollections? Probably. Why else do I have the memory of an elephant, and the qualities of a writer, poet, late bloomer?

The first person I meet is myself, my own character, but who am I really when what is aware of this story, this space, this labyrinth, is something or someone else?

Terra Incognita is a term from cartography that is used for “unknown territory” that has not yet been mapped or documented. Legend has it that cartographers referred to such regions as “Here are dragons” (Latin: “Hic sunt dracones”) or “here are lions” (Latin: “Hic sunt leones”). Even though cartographers have claimed that fantastic beasts (such as great serpents) existed in remote corners of the world, only one surviving map contains the notation “Here are dragons”. Terra incognita can also refer to the imaginary continent of Terra Australis.

Researchers use the term in a metaphorical sense for any unexplored object or field of research.

The closer I get to the subway station with my old friend, the more it becomes clear that we have to say goodbye at least for the time being. I have another appointment later in the afternoon, what about him?

I tell him that I understand that he is a phantom and that he has nothing to say to me about it. Except that if he still has something to work out here, he will have to make a choice. Give up his wings, or return to where he has come from.

---

Advertisement